Αμερικάνικη Σηψιγονία.
Παθογόνο αίτιο. Η ασθένεια οφείλεται σε ένα μικρόβιο, το βακτήριο Paenibacillus larvae larvae.Το βακτήριο αυτό είναι πολύ επικίνδυνο, επειδή παράγει σπόρους οι
οποίοι είναι πολύ ανθεκτικοί και παραμένουν ζωντανοί στις κηρήθρες,
μέσα στις νεκρές προνύμφες, επί 35 χρόνια και πλέον
Οι σπόροι αντέχουν στο βρασμό
- Στο νερό 15 λεπτά,
- Στο μέλι 20 λεπτά.
Οι κηρήθρες στην πράξη δεν απολυμαίνονται με κανένα απολυμαντικό
Επιδημιολογία (Μετάδοση της ασθένειας)
Η μετάδοση και η διασπορά της ασθένειας μέσα στο μελίσσι και έξω από
αυτό, γίνεται μόνο με τη μεταφορά σπόρων, από τις νεκρές προνύμφες, σε
νεαρές υγιείς προνύμφες.
Η προνύμφη είναι ευαίσθητη και μολύνεται μόνο στις πρώτες 24 ώρες της
ζωής της, η ανάπτυξη του βακίλου αρχικά είναι πολύ βραδεία και η προνύμφη
αναπτύσσεται φυσιολογικά μέχρι την ώρα που θα σφραγισθεί το κελί.
Στη συνέχεια όταν η προνύμφη φτάσει στο στάδιο της ηρεμίας
(προχρυσαλίδας), ο βάκιλος πολλαπλασιάζεται ραγδαία.
Στο στάδιο αυτό η προνύμφη πεθαίνει, οι ιστοί της μετατρέπονται σε μια
ιξώδη μάζα και ο βάκιλος σπορογονεί।
Μετάδοση της ασθένειας μέσα στην κυψέλη.
Γίνεται με με τις καθαρίστριες, οι οποίες μολύνουν τα στοματικά τους μόρια με
σπόρους, στην προσπάθειά τους να απομακρύνουν είτε τις ιξώδεις μάζες των
πρόσφατα νεκρών προνυμφών, είτε τα σηψιγονικά λέπια που υπάρχουν στις κηρήθρες
των μολυσμένων μελισσιών. Οι καθαρίστριες, που ταυτόχρονα είναι και παραμάνες,
μεταφέρουν στη συνέχεια τους σπόρους στις νεαρές προνύμφες μαζί με το βασιλικό
πολτό που τους προσφέρουν.
Τις πρώτες 20-30 ημέρες μετά τη μόλυνση, η μετάδοση της ασθένειας είναι σχετικά
αργή. Στη συνέχεια όμως αφού μολυνθούν αρκετά κελιά, η εξάπλωση της ασθένειας
μέσα στα περισσότερα μελίσσια είναι ραγδαία.
Μετάδοση της ασθένειας εκτός κυψέλης
Στο ίδιο ή σε γειτονικά μελισσοκομία η ασθένεια μεταδίδεται:
Χωρίς την παρέμβαση του μελισσοκόμου με:
- Τη λεηλασία. Οι λεηλάτριες μέλισσες μαζί με το μέλι που παίρνουν από τα
εξασθενισμένα από την ασθένεια μελίσσια, μεταφέρουν και τους σπόρους του
βακίλου που υπάρχουν στο μέλι.
- Την παραπλάνηση μολυσμένων μελισσών.
Με την παρέμβαση του μελισσοκόμου με:
- Την ανταλλαγή (προσθήκη) πλαισίων με μολυσμένο γόνο ή μέλι.
- Τη διασπορά (μοίρασμα) μολυσμένων κηρήθρων, μετά τον τρύγο
- Το μόλυνση κηρήθρων από μολυσμένο μελιτοεξαγωγέα
- Τη σύλληψη μολυσμένων αφεσμών.
- Την τροφοδότηση με μολυσμένο μέλι άγνωστης προέλευσης
Σε μεγαλύτερες αποστάσεις η ασθένεια μεταδίδεται με:
- Τις μεταφορές μολυσμένων μελισσιών
- Την αγοραπωλησία μολυσμένων υλικών (Κηρήθρες- Κυψέλες)
- Την αγοραπωλησία μολυσμένων μελισσοτροφών
Ευαίσθητα και ανθεκτικά μελίσσια
Δεν είναι όλα τα μελίσσια το ίδιο ευαίσθητα στην ασθένεια. Υπάρχουν μελίσσια τα
οποία διαθέτουν αμυντικούς μηχανισμούς, με τους οποίους περιορίζουν
αποτελεσματικά την επέκταση της ασθένειας. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι:
1. Η ικανότητα πρώιμης αναγνώρισης των άρρωστων προνυμφών, από τις
εργάτριες, πριν αρχίσει η σπορογονία του βακίλου.
2. Η ταχεία απομάκρυνσης των μολυσμένων προνυμφών και
3. Η πιθανή παρουσία αντιβιοτικών ουσιών, μέσα στην τροφή των
προνυμφών, που δεν επιτρέπει την ανάπτυξη του βακίλου.
Τα ανθεκτικά μελίσσια είναι λίγα στον αριθμό σε κάθε μελισσοκομείο. Είναι όμως δυνατό να αυξηθούν μετά από επιλογή.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της Α. Σ. παρατηρούνται μόνο στο σφραγισμένο γόνο
Γενικά συμπτώματα
1. Δυσάρεστη οσμή
2. Διάσπαρτος γόνος. Σφραγισμένα και ασφράγιστα κελιά ανακατεμένα.
3. Τρύπες και σχισμές στα σφραγίσματα
4. Βυθισμένα σφραγίσματα με βαθύτερο χρώμα
Ειδικά συμπτώματα που χαρακτηρίζουν μόνο την Α. Σ.
5. Η θετική δοκιμή του σπίρτου. Έτσι ονομάζεται ο σχηματισμός ιξώδους
κλωστής μήκους 3-8 εκατοστών κατά την προσπάθεια εξαγωγής της νεκρής
προνύμφης.
6. Η ύπαρξη σηψιγονικών λεπιών. Σηψιγονικό λέπι είναι το σκούρο καστανό
αποξηραμένο πτώμα της νεκρής προνύμφης, το οποίο προσκολλάται σταθερά
στα τοιχώματα του κελιού και δεν διακρίνεται από αυτά.
7. Η παρουσία «γεφυρών». Γέφυρα ονομάζεται μια λεπτή καστανή κλωστή,
που παρατηρείται στο μέσο του κελιού και συνδέει το κάτω με το επάνω
τοίχωμα του. Παρατηρείται στις περιπτώσεις που κάποιες προνύμφες
προλαβαίνουν να νυμφωθούν. Είναι η αποξηραμένη προβοσκίδα της νεκρής
νύμφης, που κόλλησε στο επάνω τοίχωμα του κελιού και αποξηράνθηκε.
Διάγνωση
* Κλινική εύκολη, τα συμπτώματα είναι παθογνωμονικά
*Εργαστηριακή απαιτείται μόνο για περιστατικά σύμμεικτης μόλυνσης
Αντιμετώπιση
Ι. Γενική σχολαστική επιθεώρηση
ΙΙ. Απομάκρυνση των μολυσμένων μελισσιών
ΙΙΙ. Καταστροφή ή θεραπεία των μολυσμένων μελισσιών
ΙV. Προληπτική θεραπεία των ύποπτων μόλυνσης μελισσιών
Θεραπεία
1. Διπλή μετάγγιση
2. Διπλή μετάγγιση και χορήγηση αντιβιοτικών
3.Θεραπεία με αντιβιοτικά
Παρατήρηση
1. Αυτή τη στιγμή δεν κυκλοφορούν αντιβιοτικά εγκεκριμένα ως μελισσοφάρμακα.
- Αν δεν εγκριθούν αντιβιοτικά για μελισσοκομική χρήση, δεν είναι δυνατή η χρήση τους στην κυψέλη.
- Η πιθανή ανεύρεση καταλοίπων αντιβιοτικών στο μέλι, θα έχει ως άμεση συνέπεια
την δέσμευση και την καταστροφή των μολυσμένων ποσοτήτων.
2. Σε μελίσσια με φανερά συμπτώματα Αμερικάνικης σηψιγονίας δεν πρέπει να γίνεται θεραπεία με αντιβιοτικά.
Απολύμανση
* Οι κηρήθρες
δεν είναι δυνατό να απολυμανθούν, πρέπει να καίγονται ή να λιώνονται στο ζεστό
νερό και ποτέ στον κηροτίκτη.
* Οι κυψέλες απολυμαίνονται
- Με υγρή θερμότητα. Οι κυψέλες βυθίζονται στο βραστό νερό για 15 λεπτά.
- Με το φλόγιστρο. Καίγονται μέχρι το ξύλο να αποκτήσει καστανό χρώμα.
Βασίλης ΛΙΑΚΟΣ.
Καθηγητής,
Κτηνιατρικής Σχολής
του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
ΠΗΓΗ:www.melinet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου